Οι Εντυπωσιακοί παράκτιοι γεώτοποι της Λήμνου! (εικόνες)

Εντυπωσιακοί παράκτιοι γεώτοποι δημιουργούνται από την διάβρωση των πετρωμάτων εξαιτίας της δράσης των θαλάσσιων κυμάτων και του ανέμου κατά μήκος των ακτών της Λήμνου.

Στηλοειδείς γεωμορφές, αψίδες, ταφόνι, ενάλια σπήλαια, τόμπολα, ακτόλιθοι και μορφές διάβρωσης των παράκτιων γεωλογικών στρωμάτων, είναι μερικές από τα είδη παράκτιων γεωμορφών της Λήμνου, με χαρακτηριστικές θέσεις το ακρωτήριο Μούρτζεφλος, τη σπηλιά του Φιλοκτήτη, το Φαναράκι, το Ακρωτήριο Πουρνιά, την παραλία Λουρί κλπ..

Ακρωτήριο Μούρτζεφλος

Στο ακρότατο σημείο της ΒΔ Λήμνου, δεσπόζει το ακρωτήριο του Μούρτζεφλου. Ο λόφος του Μούρτζεφλου, που αποτελεί τον ομώνυμο ηφαιστειακό δόμο, εμφανίζεται ως μία νησίδα αποτελούμενη από ηφαιστειακά πετρώματα, τραχειανδεσιτικής σύστασης, συνδεδεμένη με τη στεριά μέσω ενός στενού αμμώδη διαδρόμου συνθέτοντας την χαρακτηριστική γεωμορφολογική δομή του τόμπολου.

Ο ηφαιστειακός δόμος έχει ηλικία περίπου 20-21 εκατομμυρίων χρόνων και η δημιουργία του σχετίζεται με το σύμπλεγμα ηφαιστειακών δόμων που σχηματίστηκαν στη Δυτική Λήμνο κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής. Οι χαρακτηριστικοί αυτοί ηφαιστειακοί θόλοι δημιουργήθηκαν από ανερχόμενο παχύρευστο μάγμα, με μεγάλη περιεκτικότητα σε αέρια, το οποίο διείσδυσε μέσα στα προϋπάρχοντα ιζηματογενή πετρώματα κάμπτοντας και αναθολώνοντάς τα. Σε πολλές περιπτώσεις το μάγμα εξήλθε στην επιφάνεια ως παχύρευστη λάβα ή αργότερα, αφού ψύχθηκε σε χαμηλό βάθος κάτω από την επιφάνεια, αποκαλύφθηκε από τη διάβρωση των υπερκείμενών του υλικών δημιουργώντας και στις δύο περιπτώσεις αυτά τα χαρακτηριστικά ηφαιστειακά οικοδομήματα.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Η έντονη μορφολογία της ακτής και η αποκοπή της νησίδας από την γειτονική του στεριά οφείλονται στη δράση του μεγάλου υποθαλάσσιου ρήγματος του Μούρτζεφλου, με διεύθυνση ΒΑ-ΝΔ.

Το τόμπολο αποτελεί μια δομή παράκτιας απόθεσης με τα κύρια υλικά σύνθεσής του να αποτελούν άμμοι και αποστρογγυλεμένα βότσαλα (κροκάλες). Η δημιουργία ενός τόμπολου οφείλεται στην δράση των θαλάσσιων κυμάτων και την μείωση της μεταφορικής τους ικανότητας, με αποτέλεσμα την απόθεση υλικού, την πλήρωση του βυθού με λεπτόκοκκα υλικά και την άνοδό του από την επιφάνεια της θάλασσας.

Σπηλιά του Φιλοκτήτη – Καβείρια

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Στη βορειοανατολική ακτή της Λήμνου, εντός του αρχαιολογικού χώρου του Ιερού των Καβειρίων, έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Λήμνου, βρίσκεται το σπήλαιο του Φιλοκτήτη.

Κατηφορίζοντας προς την παραλία ένα μεγάλο έγκοιλο έχει διανοιχθεί στα ψαμμιτικά πετρώματα της περιοχής. Κατηφορίζοντας τα σκαλιά που έχουν λαξευθεί στους ψαμμιτικούς βράχους ο επισκέπτης βρίσκεται μπροστά σε ένα γραμμικό άνοιγμα. Μέσα σε αυτή τη σχισμή βρίσκεται το ενάλιο σπήλαιο του Φιλοκτήτη, το οποίο μπορεί να προσεγγίσει ο επισκέπτης και με βάρκα από τη θάλασσα.

Πρόκειται για μια μορφή παράκτιας διάβρωσης, όπου η δράση των θαλάσσιων κυμάτων διαβρώνει τα πετρώματα κατά μήκος τεκτονικών ασυνεχειών. Ιδιαίτερα τα ιζηματογενή μολασσικά πετρώματα της περιοχής είναι ιδιαίτερα επιδεκτικά στη διάβρωση με αποτέλεσμα το σχηματισμό των παράκτιων εγκοίλων.

Σύμφωνα με τον μύθο ο Φιλοκτήτης έζησε στην σπηλιά αυτή για περίπου δέκα χρόνια, καθώς είχε την ατυχία να δαγκωθεί από φίδι στο πόδι, με αποτέλεσμα να αποβιβαστεί από το πλοίο που επέβαινε με προορισμό την Τροία, για να συμμετάσχει στον Τρωικό πόλεμο.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Ενάλια σπήλαια Φαναράκι

Στο ακρωτήριο του Άσπρου Κάβου, νοτιοδυτικά του Μούδρου, με τις παραλίες Μικρό και Μεγάλο Φαναράκι εμφανίζονται πυροκλαστικές αποθέσεις, που παρουσιάζουν έντονα χαρακτηριστικά υδροθερμικής εξαλλοίωσης.

Στη συγκεκριμένη θέση, υπό τη δράση θερμών διαλυμάτων νερού πλούσιων σε μέταλλα που κυκλοφορούσαν μέσα στα πυροκλαστικά υλικά, έλαβαν χώρα ορυκτολογικές, χημικές και δομικές αλλαγές στους περιβάλλοντες σχηματισμούς. Αποτέλεσμα των μεταβολών αυτών είναι η εμφάνιση κοκκινωπών οξειδώσεων στους εντυπωσιακούς παράκτιους βράχους.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Εντυπωσιακές παράκτιες δομές διάβρωσης εμφανίζονται στην περιοχή εξαιτίας της δράσης των θαλάσσιων κυμάτων, που διαβρώνουν τα ευδιάλυτα πυροκλαστικά πετρώματα. Αποτέλεσμα της παραπάνω διαδικασίας αποτελούν τα παράκτια σπήλαια και οι αψίδες που εμφανίζονται κατά μήκος της παραλίας Φαναράκι.

Τόμπολο Πρασσά Λιμάνι

Στο Βόρειο τμήμα της παραλίας του Αγίου Ιωάννη, βρίσκεται το τόμπολο «Πρασά Λιμάνι». Πρόκειται για τον αμμώδη διάδρομο που ενώνει την ηφαιστειακή νησίδα με την παραλία.

Η νησίδα δημιουργήθηκε από ανερχόμενο μάγμα το οποίο διείσδυσε σε προϋπάρχοντα ηφαιστειακά πετρώματα και στερεοποιήθηκε. Με το πέρασμα του γεωλογικού χρόνου, η διάβρωση απομάκρυνε τα περιβάλλοντα πετρώματα, που είχε ως αποτέλεσμα την αποκάλυψη της ηφαιστειακής φλέβας.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Το τόμπολο αποτελεί μια μορφή παράκτιας απόθεσης από άμμο και αποστρογγυλεμένα βότσαλα (κροκάλες). Η δημιουργία του τόμπολου οφείλεται στην δράση των θαλάσσιων κυμάτων και την μείωση της μεταφορικής τους ικανότητας, με αποτέλεσμα την απόθεση υλικού, που δημιουργεί μια λωρίδα η οποία συνδέει τη νησίδα με τη γειτονική ακτή.

Τόμπολο Αγίας Ευθυμίας

Νότια της Λήμνου, στις νοτιοδυτικές ακτές του ακρωτηρίου «Φακός», βρίσκεται το τόμπολο της Αγίας Ευθυμίας. Το τόμπολο πρόκειται για τον φυσικό διάδρομο, που αποτελείται από χαλαρά υλικά, που ενώνει την ακτή με την απέναντι βραχονησίδα.

Η βραχονησίδα μετά την αποκοπή της από την απέναντι όχθη λειτούργησε ως κυματοθραύστης, με αποτέλεσμα τα θαλάσσια κύματα να χάνουν την μεταφορική τους ικανότητα και να αποθέτουν τα ιζήματα που μεταφέρουν.

Με την πάροδο του χρόνου και τη συνεχή απόθεση υλικού από τα θαλάσσια κύματα, δημιουργήθηκε η λωρίδα στεριάς που μπορεί ο επισκέπτης να θαυμάσει και να περπατήσει επάνω της, καθώς και να επισκεφθεί το γραφικό ξωκλήσι της Αγίας Ευθυμίας.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Μορφές διάβρωσης Πουρνιά

Δυτικά του ακρωτηρίου Πουρνιά, στη βόρεια Λήμνο, βρίσκονται οι εντυπωσιακές μορφές διάβρωσης Πουρνιά, στους παχυστρωματώδεις ψαμμίτες και στα κροκαλοπαγή πετρώματα της περιοχής.

Η περιοχή καλύπτεται από ιζηματογενείς σχηματισμούς ηλικίας Ανωτέρου Ηωκαίνου – Κατωτέρου Ολιγοκαίνου, που αποτέθηκαν σε υποθαλάσσια κανάλια πριν από 27-33 εκατομμύρια χρόνια.

Στην περιοχή παρατηρούνται κυψελοειδείς, αλλά και σφαιροειδείς μορφές αποσάθρωσης, οι οποίες δημιουργήθηκαν από την διαφορική αποσάθρωση των ψαμμιτικών πετρωμάτων, δημιουργώντας έτσι, εντυπωσιακά και περίτεχνα σχήματα στα πετρώματα

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Η διαφορική αποσάθρωση οφείλεται κυρίως στην διαφορετική σύσταση του πετρώματος, δημιουργώντας έτσι ευάλωτα σημεία στην επιφάνειά του, πάνω στην οποία δρουν τα θαλάσσια κύματα, αλλά και το αλάτι που αποθέτει το θαλάσσιο σπρέι.

Παράκτιες δομές διάβρωσης Αγίου Ιωάννη

Βορειοδυτικά του οικισμού του Κάσπακα, στην παραλία του Αγίου Ιωάννη, συναντώνται παράκτιοι στηλοειδείς σχηματισμοί (stacks) που αποτελούν γεωμορφές που δημιούργησε η θαλάσσια διάβρωση στους πυροκλαστικούς σχηματισμούς που προκάλεσε η έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα κατά την περίοδο του κάτω Μειοκαίνου.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Ο όρος παράκτιοι στηλοειδείς σχηματισμοί (stack) χρησιμοποιείται για να περιγράψει βραχώδη εξάρματα που προβάλλουν κοντά σε βραχώδεις ακτές πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο τρόπος δημιουργίας τους οφείλεται στην έντονη διαφορική διάβρωση μίας βραχώδους ακτής από τη δράση των κυμάτων και του ανέμου, η οποία υποχωρεί διαμορφώνοντας τις βραχώδεις προεξοχές.

Ο όρος stack, προέρχεται από τη λέξη stakkur, στην Σκανδιναβική διάλεκτο των νήσων Faeroe, όπου αυτές οι παράκτιες δομές εμφανίζονται αρκετά συχνά κατά μήκος των ψηλών, απότομων και βραχωδών ακτών.

Δομές διάβρωσης Παραλίας Λουρί

Η παραλία Λουρί βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Λήμνου, ανατολικά του οικισμού Σκανδάλι και χαρακτηρίζεται από μια έντονη κάμψη των ψαμμιτικών πετρωμάτων, ηλικίας 33 εκατομμυρίων ετών.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Κατά μήκος της παραλίας Λουρί μπορούμε να παρατηρήσουμε τα στρώματα των ψαμμιτικών πετρωμάτων να κάμπτονται και να σχηματίζουν γωνία 90°. Η κάμψη αυτή προκαλείται εξαιτίας των διατμητικών τάσεων που προκαλεί η δραστηριοποίηση μεγάλων ρηγμάτων.

Στα ψαμμιτικά στρώματα εμφανίζονται επίσης εντυπωσιακές δομές κυψελοειδούς αποσάθρωσης. που δημιουργήθηκαν από την αιολική δράση καθώς και την δράση του θαλάσσιου σπρέι, στα ιζηματογενή πετρώματα.

Στην ίδια θέση παρατηρούνται παράκτιες αμμοθίνες που αποτελούν προϊόν της αιολικής διάβρωσης των ψαμμιτικών πετρωμάτων.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Πηγη lemnosgeomonuments.gr