Σαν σήμερα: Ο Μαύρος Σεπτέµβρης του Ελληνισµού – Η καταστροφή της Σμύρνης (βίντεο)

«Η Σμύρνη μάνα καίγεται, καίγεται και το βιός μας, ο πόνος μας δε λέγεται δε γράφεται ο καημός μας».

Η Μικρασιατική Καταστροφή είναι μια πληγή που 103 χρόνια τώρα εξακολουθεί να πονάει το ίδιο. Είναι ίσως επειδή τα γεγονότα είναι πολύ πρόσφατα.

Όσοι είναι 40αρηδες σήμερα και οι παππούδες τους είχαν έρθει πρόσφυγες από τη Σμύρνη είχαν ζωντανές διηγήσεις από τη μεγαλύτερη σύγχρονη τραγωδία του Ελληνισμού. Άκουγαν αυτή την ιστορία στα οικογενειακά τραπέζια. Έβλεπαν τον πόνο στα μάτια των δικών τους ανθρώπων. «Άκουγαν» τη νοσταλγία στα λόγια τους. Αυτό που κάποιοι παρουσίασαν ως την «Μεγάλη Ιδέα» κατέληξε ως η μεγάλη ιδέα που είχαν για τον εαυτό τους.

Η Μικρασιατική Καταστροφή υπήρξε μια από τις πιο τραγικές στιγμές της Ιστορίας της Ελλάδας.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Οι νεκροί υπολογίζονται στους 50.000, στους 75.000 οι τραυματίες ενώ σχεδόν 1.500.000 Έλληνες ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους και αναγκάστηκαν να έρθουν σαν πρόσφυγες στην Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους στάχτη και αποκαΐδια, θάνατο, και ένα κομμάτι της ψυχής τους.

Η Μικρασιατική Καταστροφή, που κορυφώθηκε μια ημέρα σαν σήμερα πριν από 103 χρόνια, συνεπάγεται το θάνατο του ελληνισμού της Μικράς Ασίας.

Το χρονικό της τραγωδίας

Την άνοιξη του 1921, η διοίκηση του ελληνικού στρατού, έλαβε την πιο καθοριστική και μοιραία, όπως εξελίχθηκε, απόφασή της. Έδωσε εντολή  να προελάσει προς την Άγκυρα ο καταπονημένος από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ελληνικός στρατός προκειμένου να εξαλείψει την ολοένα αυξανόμενη απειλή των Νεότουρκων του Μουσταφά Κεμάλ.

Τους πρώτους μήνες όλα πήγαιναν καλά. Όσο περνούσε ο καιρός, ωστόσο, φαινόταν πως η Εκστρατεία δεν έφερνε τα αποτελέσματα που όλοι θα ήθελαν. Όσο πιο βαθιά στην Τουρκία έμπαινε ο ελληνικός στρατός τόσο μεγαλύτερα ήταν τα προβλήματα που εμφανίζονταν.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Από την άνοιξη του 1922 και μετά τα πράγματα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο. Μέσα στο καλοκαίρι (παραμονές της Παναγίας), το μέτωπο κατέρρευσε και η ελληνική αμυντική γραμμή υποχώρησε. Στις 26 Αυγούστου ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, «σάλπισε» την αντεπίθεση του τουρκικού στρατού και με το σύνθημα «στόχος μας η Μεσόγειος» ξεκίνησε να χτυπάει με σφοδρότητα τον παραπαίοντα ελληνικό στρατό ο οποίος διαρκώς υποχωρούσε. Στις 30 Αυγούστου, τα πάντα τελείωσαν. Οι Τούρκοι κέρδισαν τον ελληνικό στρατό στις μάχες στην κοιλάδα του Αφιόν Καραχισάρ και ξεκίνησαν την τελική πορεία τους προς τη Σμύρνη.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η αντίστροφη μέτρηση είχε ξεκινήσει νωρίτερα. Στις 19 Αυγούστου, ο Ύπατος Αρμοστής της Σμύρνης Αριστείδης Στεργιάδης με εμπιστευτική εγκύκλιο διέταξε τους δημόσιους υπαλλήλους «να συσκευάσωσι τα αρχεία των. Πάντες δημόσιοι υπάλληλοι οφείλουσι να συγκεντρωθώσι και να είναι έτοιμοι προς αναχώρησιν εις πρώτην διαταγήν».

Συγχρόνως, ο Βρετανός πρόξενος συντόνισε τις ενέργειες για την άμεση έξοδο των Βρετανών υπηκόων από τη Σμύρνη. Στις 27, 28 και 29 Αυγούστου οι Βρετανοί έφυγαν με πλοία για την Κύπρο. Στις 26 Αυγούστου, η ελληνική κυβέρνηση διέταξε την εκκένωση ολόκληρης της Μικράς Ασίας. 

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Την ίδια μέρα, η Ανώτερη Γενική Στρατιωτική Διοίκηση, το Φρουραρχείο και οι τελευταίοι αξιωματικοί και στρατιώτες του ελληνικού στρατού επιβιβάσθηκαν στα ελληνικά ατμόπλοια «Βυζάντιον» και «Κύκνος» με προορισμό τον Πειραιά. Για τελευταία φορά ακούστηκε ο εθνικός ύμνος και στην προκυμαία το πλήθος ξέσπασε σε λυγμούς.

Στις 9 Σεπτεμβρίου, οι τελευταίοι Έλληνες στρατιώτες εγκατέλειψαν τη Σμύρνη αφήνοντας τους Έλληνες κατοίκους της πόλης εντελώς ανυπεράσπιστους. Μόλις αναχώρησαν τα ελληνικά ένοπλα τμήματα, κατέφτασαν τα τουρκικά: ιππικό και πεζικό. Άτακτες ομάδες, οι Τσέτες, αλλά και στρατιώτες, άρχισαν ένα όργιο σφαγής και βιασμών των Ελλήνων και των Αρμενίων της Σμύρνης, που κράτησε μια βδομάδα.

Οι Τούρκοι πυρπόλησαν την ελληνική και την αρμένικη συνοικία. Περίπου 300.000 άνθρωποι είχαν κουρνιάσει τρομοκρατημένοι ο ένας δίπλα στον άλλον στην προκυμαία της Σμύρνης.

Ο Θεόδωρος Λουκίδης, πρόσφυγας από τα Τσομπανησιά είχε περιγράψει:

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

«Στο δρόμο βρήκαμε ένα παιδάκι πεθαμένο. Πρησμένο και μελανιασμένο ήτανε, σε κακό χάλι. Ρωμιόπουλο ήτανε. Το κλάψαμε και σκάψαμε ένα λάκκο και το θάψαμε… Την άλλη μέρα στο δρόμο μας βρήκαμε κι άλλο παιδάκι πεθαμένο – ήτανε δεν ήτανε δέκα χρονών – και πιο κάτω άλλο και πιο κάτω άλλο. Πόσα απαντήσαμε κι εγώ δεν ξέρω. Το πρώτο το κλάψαμε, το θάψαμε· και το δεύτερο το ίδιο. Ύστερα όμως τα παρατούσαμε έτσι στη μέση του δρόμου, άκλαφτα και άθαφτα, Ούτε ένα κλαδάκι δεν ρίχναμε επάνω τους να τα σκεπάσουμε. Βλακεία κι απομωρία και κτηνωδία πέφτει στον άνθρωπο άμα δυστυχήσει πολύ. Κτηνώδεις πράξεις κάνει χωρίς να το καταλαβαίνει».

Ο εγκληματικός «Νόμος 2870/1922»

Όλα αυτά, όμως, αφορούσαν τον απλό κόσμο. Εκείνους που έζησαν τον θάνατο. Οι υπόλοιποι, οι «μεγάλοι» είχαν φροντίσει να φύγουν νωρίτερα και να τους αφήσουν στο έλεος των Τούρκων και των Τσετών.

Δολοφόνησαν οι Τούρκοι. Έσφαξαν, βίασαν, βασάνισαν οι Τσέτες. Και ναι, οι «σύμμαχοι» δε βοήθησαν. Δεν έριξαν ούτε μια κανονιά από τα πλοία τους για να σταματήσουν το κακό. Το ανάθεμα, όμως, θα πρέπει να πέσει και σε εκείνους τους Έλληνες που, όταν είδαν πως η Μικρασιατική Εκστρατεία είχε μετατραπεί σε Μικρασιατική Καταστροφή, φρόντισαν να περάσουν (τον Ιούλιο του 1922) τον περιβόητο Νόμο 2870, που απαγόρευε σε όσους δεν είχαν ελληνικό διαβατήριο να εισέλθουν στη χώρα.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

«Απαγορεύεται η εν Ελλάδι αποβίβασις προσώπων ομαδόν αφικνουμένων εξ αλλοδαπής, εφ’ όσον ούτοι δεν είναι εφωδιασμένοι διά τακτικών διαβατηρίων νομίμως τεθεωρημένων ή διά των εγγράφων των εκάστοτε οριζομένων διά Βασιλικών διαταγμάτων, εκδιδομένων προτάσει των επί των Εσωτερικών, Εθνικής Οικονομίας και Περιθάλψεως Υπουργών», έγραφε το πρώτο άρθρο του Νόμου που έφερε την υπογραφή του βασιλιά Κωνσταντίνου.

Ο νόμος ήταν φωτογραφικός για τους Έλληνες του Πόντου και τους αντίστοιχους της Μικρασίας. Κάποιοι ιστορικοί, σήμερα, λένε πως ο Νόμος αυτός δεν αφορούσε τους Μικρασιάτες αλλά τους Πόντιους της Νότιας Ρωσίας. Ακόμα και έτσι να είναι, όμως, εφαρμόστηκε και σε αυτούς και αυτό κάνει το έγκλημα κατά του ελληνισμού της Σμύρνης ακόμα μεγαλύτερο, αφού τους εγκλώβισε ανάμεσα στη θάλασσα και τους διψασμένους για αίμα νεότουρκους του Κεμάλ.

Άλλωστε δεν ήταν μόνο ο Νόμος 2870. Ήταν και οι «οδηγίες», οι «εγκύκλιοι» και τα «διοικητικά μέτρα» που εκπονούσε το ένα μετά το άλλο το ελληνικό κράτος για να κρατήσει μακριά τους ανεπιθύμητους πρόσφυγες. Ακόμα και απαγόρευση απόπλου από τα ελληνικά νησιά είχε εκδοθεί, ενώ για τους ιδιοκτήτες πλοίων, καϊκιών κλπ προβλέπονταν αυστηρές ποινές.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Και δεν αναφερόμαστε καν στις τακτικές παραπλάνησης που ακολουθήθηκαν από την ελληνική διοίκηση προκειμένου να μη φύγουν οι Έλληνες από τη Σμύρνη. Δυο ημέρες πριν μπει ο τουρκικός στρατός στη Σμύρνη εκδόθηκε ψεύτικο ανακοινωθέν σύμφωνα με το οποίο το «Γ’ Σώμα Στρατού, σώζει την τιμή της πατρίδος», ότι δήθεν, δηλαδή, οι μάχες συνεχίζονταν, ενώ στην πραγματικότητα το Γ’ Σώμα Στρατού είχε ήδη παραδοθεί στον κεμαλικό στρατό!

Η Φιλιώ Χαϊδεμένου, η Μικρασιάτισσα, που έγινε σύμβολο των προσφύγων, είχε αποκαλύψει σε μια εκπομπή του Αλέξη Παπαχέλα πως όταν ξεκίνησε το κακό και ήταν ξεκάθαρο, πλέον, πως η Σμύρνη θα χαθεί, ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος και η δημογεροντία, είχαν πάει στον Στεργιάδη και τον παρακάλεσαν να βρεθεί ένας τρόπος προκειμένου, έστω και την ύστατη στιγμή, να δοθεί άδεια για να σωθούν τα γυναικόπαιδα και να σταλούν στην Ελλάδα.

Ο Στεργιάδης τους είπε πως πρέπει να ειδοποιήσει την ελληνική κυβέρνηση καθώς δεν μπορεί να πάρει μόνος του μια τέτοια απόφαση. Και τηλεγράφησε στον Γούναρη. Η απάντηση που ήρθε από τον αντιβενιζελικό πρωθυπουργό ήταν πως «προτιμώ να πέσει και το τελευταίο κεφάλι του μικρασιάτη και όχι να μου στείλεις την αναρχία»! Η Φιλιώ Χαϊδεμένου είχε πει πως αυτά τα είχε διαβάσει σε κείμενο που είχε γράψει ο ίδιος ο Χρυσόστομος, εν είδει απομνημονευμάτων.

ΔΙΑΦΗΜΗΣΗ

Πηγη reader.gr